Το ξεκίνημα της μέρας
Daybreak – Dita zë fill
Του Gentian Koçi
Ornela Kapetani, Suzana Prifti, Kasem Hoxha
Διάρκεια: 85’
Σύνοψη
Η Λέττα (30) είναι σε δύσκολη οικονομική κατάσταση και δεν είναι σε θέση να πληρώσει το ενοίκιο της για πολλούς μήνες. Όταν ο ιδιοκτήτης του σπιτιού πετάει εκείνη και τον ενός έτους γιος της από το σπίτι, μετακομίζουν στο σπίτι της Σοφίας. Η Σοφία (80) είναι μια κατάκοιτη γυναίκα. Η κόρη της Σοφίας, έχει προσλάβει την Λέττα να την φροντίζει. Στο να κρατήσει η Λέττα την δουλειά της και την νέα στέγη της, πρέπει να κρατήσει την Σοφία στην ζωή με κάθε κόστος.
Περίληψη
Η Λέττα, στα τριάντα της, ζει με τον ενός χρονών γιο της, σε ένα μικρό νοικιασμένο διαμέρισμα στα περίχωρα της αλβανικής πρωτεύουσας των Τιράνων. Η Αριάνα πρόσφατα προσέλαβε την Λέττα να φροντίζει καθημερινά την κατάκοιτη ογδοντάχρονη μητέρα της. Η Σοφία, είναι συνεχώς συνδεδεμένη με μια τεχνητή μηχανή αναπνοής. Για την Λέττα η δουλειά αυτή είναι μερικής απασχόλησης, και τα χρήματα δεν είναι αρκετά για να πληρώσει το ενοίκιο της. Ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματός της, την προειδοποιεί ότι αν δεν πληρώσει το ενοίκιο μέσα σε λίγες μέρες, θα την πετάξει έξω. Η Αριάνα ανακοινώνει απροσδόκητα την Λέττα ότι πρέπει να φύγει για τη Γαλλία. Φοβάται ότι ο γάμος της είναι σε κρίσιμο σημείο λόγω των συχνών μετακινήσεων της μεταξύ της Γαλλίας και της Αλβανίας.
Για τη νυχτερινή βάρδια στην Σοφία, Αριάνα προσλαμβάνει την Όλα, μια νεαρή κοπέλα στο τελευταίο έτος των σπουδών της νοσηλευτικής. Η Λέττα αισθάνεται κάπως να απειλείται από τη νέα πρόσληψη. Λίγες μέρες μετά που φεύγει η Αριάνα, η Λέττα φτάνει νωρίς το πρωί στο σπίτι της Σοφίας και έκπληκτη βρίσκει την Όλα στο διαμέρισμά με το φίλο της. Βρίσκει την Σοφία να αναπνέει με δυσκολία. Η Σοφία είχε αφαιρέσει την μάσκα του οξυγόνου της. Μετά από αρκετές προσπάθειες η Λέττα κατάφερε να βοηθήσει την Σοφία να ανακτήσει την αναπνοή της και να σταθεροποιηθεί η κατάστασή της. Η Σοφία θέλει να πεθάνει και ζητά από την Λέττα να την αφήσει αλλά Λέττα δεν μπορεί. Έχει να μεγαλώσει ένα παιδί μόνη της και αυτή η εργασία είναι ζωτικής σημασίας γι ‘αυτήν.
Ο ιδιοκτήτης του σπιτιού που μένει η Λέττα της κάνει έξωση. Μην έχοντας πουθενά αλλού να πάει, εκείνη αποφασίζει να καλέσει την Αριάνα και να της πει για το επεισόδιο με την Όλα. Η Όλα απολύεται, και Λέττα προσλαμβάνεται με πλήρη απασχόληση. Όλα φαίνονται να πηγαίνουν καλά για Λέττα. Τώρα έχει μια καλύτερα αμειβόμενη εργασία, καθώς και ένα νέο μέρος για να μένει. Ευτυχώς, η Σοφία φαίνεται επίσης να απολαμβάνει την παρουσία του μωρού και αρχίζει να είναι καλύτερα, ενώ ζουν όλοι μαζί.
Τα πράγματα πηγαίνουν πολύ καλά μέχρι που μια μέρα, ένας γάλλος εργαζόμενος στην Πρεσβεία ανακοινώνει στην Λέττα ότι η Αριάνα είχε ένα ατύχημα με αυτοκίνητο στη Γαλλία. Αριάνα είναι νεκρή, και ο σύζυγός της είναι σε κώμα. Η
Λέττα δεν τολμά να πει στην Σοφία την φρικτή είδηση. Επιπλέον, η Αριάνα δεν της είχε καταβάλει τον μισθό της. Η μόνη πηγή χρημάτων είναι τώρα η σύνταξη της Σοφίας, που παραδίδει ο ταχυδρόμος σε μετρητά κάθε μήνα μετά από έλεγχο για την κατάσταση της υγείας της Σοφίας. Για να διατηρήσει η Λέττα τη νέα της ζωή, πρέπει να κρατήσει ζωντανή την Σοφία με οποιοδήποτε κόστος, αλλά όταν η Σοφία ανακαλύπτει για το θάνατο της κόρης της, χάνει τη θέληση να ζήσει και πεθαίνει.
Η Λέττα, ανήσυχη για το μέλλον τους και φοβούμενη μην μείνουν άστεγοι, είναι πρόθυμη να κάνει οτιδήποτε για να διατηρήσουν το διαμέρισμα. Κρύβει το πτώμα με μεγάλη προσπάθεια και καταφέρνει να ξεγελάσει τον ταχυδρόμο για το συνταξιοδοτικό. Όταν τα τεχνάσματα δεν λειτουργούν πια, εκείνη τον αποπλανεί. Στο τέλος την ανακαλύπτουν.
Προθέσεις του σκηνοθέτη
Το ξεκίνημα της μέρας είναι ένα οικείο δράμα που λαμβάνει χώρα σε ένα διαμέρισμα, στο αστικό περιβάλλον των Τιράνων, αλλά θα μπορούσε να πραγματώνεται παντού. Πάντα με γοήτευαν οι ανθρώπινες σχέσεις και η βαθιά πολυπλοκότητα τους. Η ιστορία βασίζεται σε δύο γυναικείους χαρακτήρες. Ο άξονας του έργου είναι η πολύ εύθραυστη σχέση μεταξύ της νέας και την ηλικιωμένη γυναίκα που ταλαντεύεται μεταξύ εμπάθειας και ρεαλιστικών στόχων. Μία από τις πιο σημαντικές προκλήσεις για μένα είναι να κρατήσει μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα σε δύο αντίθετες πλευρές της σχέσης τους: η ανθρωπιά και η καθαρά ρεαλιστική συνθήκη.
Πρόκειται για τους ηθικούς συμβιβασμούς που όλοι κάνουν με κάποιο τρόπο σε ένα αδιάκοπο αγώνα για την οικονομική ασφάλεια, ή ακόμα και την επιβίωση. Εδώ, η ηθική κρίση αμφισβητείται από την κοινωνική κριτική. Αντί να κρίνουμε τη νεαρή γυναίκα για την ακραία απόφαση της, θα πρέπει να δούμε το σύμπτωμα του οποίου τα αίτια είναι ακόμη να εξεταστούν για να γίνει κατανοητό. Ενώ η ηλικιωμένη γυναίκα είναι σαν ένα απειλούμενο είδος – μια γυναίκα από τα παλιά χρόνια – η νεότερη δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της να κοιτάξει τον ουρανό. Αυτή περιορίζετε απλώς να αγωνιστεί για να επιβιώσει.
Είναι σημαντικός ο τρόπος με τον οποίο κινηματογραφούνται οι χαρακτήρες μέσα στο χώρο. Βρίσκονται κυρίως σε εσωτερικούς χώρους (μικρά δωμάτια, μπάνιο, διαμερίσματα, πίσω από τους τοίχους), το οποίο επιτρέπει στην κάμερα να έρθει πιο κοντά στους χαρακτήρες, και να διεισδύσουμε σταδιακά στην ψυχολογική τους κατάσταση και στην εξέλιξη των σχέσεων τους. Όσο περισσότερο η κάμερα συλλαμβάνει σχολαστικές λεπτομέρειες και υιοθετεί τις προοπτικές των χαρακτήρων, τόσο περισσότερο οι σχέσεις μεταξύ τους γίνονται αμφίθυμες.
Όσον αφορά την ύφος και το στυλ, αποσκοπώ στην εξισορρόπηση, του τι βλέπουμε και τι δεν βλέπουμε, σύμφωνα με μια ρεαλιστική προσέγγιση. Οι καθημερινές επαναλαμβανόμενες κινήσεις των χαρακτήρων, έχοντας ένα ελάχιστο και έντονο διάλογο, η συμπύκνωση των συναισθημάτων και όλα αυτά τραβηγμένα με ένα έντονο κινηματογραφικό τρόπο, βοηθά σταδιακά να ξεδιπλωθεί η ιστορία.
Βιογραφικό: Gentian Koçi
Ο Gentian Koçi γεννήθηκε στα Τίρανα της Αλβανίας το 1979. Αποφοίτησε από την Κινηματογραφική ακαδημία “Marubi” ως σκηνοθέτης το 2009. Η πρώτη του ταινία μικρού μήκους , ANTENNA (2008) παίχτηκε σε πολλά φεστιβάλ και απέσπασε δύο βραβεία. DokuFest Prizren και στο Balkan Film Festival στο Pogradec. Η δεύτερη του μικρού μήκους, JINX IN A JIFFY (2009), παίχτηκε σε πάρα πολλά φεστιβάλ επίσης καθώς και απέσπασε πολλά βραβεία. Μέσα σε αυτά και το καλύτερης ταινίας στο SwiKos Film Festival in Basel, Switzerland. Ο Gentian Koçi επίσης έχει σκηνοθετήσει πολλά ντοκιμαντέρ με πορεία ανάλογη των μικρών του μήκους.
Φιλμογραφία: Gentian Koçi
-Pasqyra (The Mirror), Μικρού μήκους 2007
-Antena (The Antenna), Μικρού μήκους 2008
-Për ters at’çast (Jinx In A Jiffy), Μικρού μήκους 2009
-Revansh (Revenge), Μικρού μήκους 2011
-S’është lavazh (Not A Carwash), ντοκιμαντέρ (50’) 2012
-AJASO, ντοκιμαντέρ (97’), 2014
-Dita zë fill (The Daybreak).
