Tropicalia : ou paris et circensis – ένα άλμπουμ μανιφέστο
Γράφει ο Duke Zappa
Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 η Βραζιλία ήταν ένα κράτος το οποίο το είχαν καταλάβει κυριολεκτικά οι στρατιωτικοί. Πολλοί νέοι καλλιτέχνες, όπως και ένα τεράστιο κομμάτι της νεολαίας, ένιωθαν πως πνίγονταν από το κλίμα της ανελευθερίας και της κοινωνικής αδικίας που είχε αρχίσει να εμπεδώνεται με ταχύτατους ρυθμούς στην Βραζιλιάνικη Κοινωνία μετά την εγκαθίδρυση της Στρατιωτκής Δικτατορίας. Και όμως μέσα σε αυτά τα πλαίσια, βρέθηκε ένας πυρήνας ανθρώπων που δεν δίστασε να πρωτοπωρήσει και να αντιδράσει, σχολιάζοντας, σχεδόν σκωπτικά, την πολιτική και κυρίως την κοινωνική κατάσταση στην χώρα, και βρίσκοντας νέους μουσικούς δρόμους. Το ξεκίνημα έγινε στην περιοχή της Μπαϊα, στην Βορειοανατολική Βραζιλία, και στην καρδία, ίσως, της “μαύρης” Βραζιλίας, με την πλούσια μουσική παράδοση, αλλά και την παράδοση στις εξεγέρσεις των σκλάβων από την Αφρική και στην δημιουργία κοινοτήτων απελεύθερων σκλάβων, όπου οι αποφάσεις παίρνονταν από κοινού, των λεγόμενων Quilombolas.
Ο αρχικός πυρήνας, λοιπόν, αυτών των καλλιτεχνών, δηλαδή ο ποιητής Torquato Neto και οι Gilberto Gil, Gal Costa,Caetano Veloso και Tom Ze, ξεκινάει την δράση του κάπου στα μέσα προς τέλη της δεκαετίας του ’60, στο Σαλβαδόρ της Μπαΐα. Γρήγορα, όμως, αποφασίζουν να μετακομίσουν στο Σάο Πάουλο, και να βρουν τους ομοϊδεάτες τους που ήδη ζουν εκεί, τους Os Mutantes και τον ενορχηστρωτή Rogerio Duprat. Και όλοι μαζί, κάνουν αυτό το οποίο ξέρουν καλύτερα: “μαγειρεύουν”. Αντλούν συστατικά για το μουσικό τους κίνημα από την πλούσια μουσική παράδοση της Βραζιλίας και την κλασσική μουσική, περνώντας τα μέσα από δύο από τα πιο σπουδαία άλμπουμ που δημιουργήθηκαν ποτέ: το Sgt Pepper των Beatles, κυρίως, και, δευτερευόντως, το Pet Sounds των Beach Boys. Αυτό ήταν, λοιπόν το, φαινομενικά, ετερόκλητο κράμα από μουσικές επιρροές, που ξεκινούν από την μουσική Foro της Βορειοανατολικής Βραζιλίας και φτάνουν μέχρι το Ψυχεδελικό Ροκ της δεκαετίας του ’60. Και το όνομα αυτού του κινήματος; Tropicalismo!
Τον Μάιο του 1968 η συγκεκριμένη παρέα, έχοντας ήδη δημιουργήσει έναν σχετικό ντόρο με τις εμφανίσεις τους,είτε ομαδικά, είτε κατά μόνας σε διάφορες συναυλίες αλλά και σε τηλεοπτικά show, προχωράει στο επόμενο βήμα, τη δημιουργία ενός συλλογικού έργου, το οποίο θα λειτουργήσει και ως μανιφέστο του Tropicalismo. Ο δίσκος, θα ονομαστεί Tropicalia :ou Panis et Circensis, και θα κυκλοφορήσει τον Ιούνιο του ίδιου μήνα ταράζοντας τα νερά στην Βραζιλία.
Κατα μία έννοια, ο συγκεκριμένος δίσκος, ήταν ταυτόχρονα η συνταγή για την επιτυχία, αλλά και για το να σαπίσεις στην φυλακή. Κατάφερε να πιάσει το νήμα των νέων της εποχής, και να εκνευρίσει τους λογοκριτές, χουνταίους, αλλά ταυτόχρονα και να ταράξει την βραζιλιάνικη αριστερά που έβλεπε με τρόμο την καθαρή παραδοσιακή μουσική της Βραζιλίας να “μολύνεται” από την Αμερικάνικη μουσική.
Στο μουσικό κομμάτι, κυριαρχούν οι συνθέσεις των Gilberto Gil και Caetano Veloso, αλλά όλοι βάζουν το χεράκι τους, και αυτό φαίνεται. Από τις πολυπρόσωπες ενορχηστρώσεις του Rogerio Duprat (ενός τεράστιου φαν του Brian Wilson και του George Martin), οι fuzzαριστές κιθάρες και οι επιρροές από musique concret των Os Mutantes, οι ανορθόδοξες συνθέσεις του Tom Ze, η ντελικάτη μπλουζ φωνή της Gal Costa, βρίσκουν την θέση τους μέσα στα, χορταστικά, τριανταοχτώμισι λεπτά που διαρκεί ο δίσκος.
Ο δίσκος αποτέλεσε από την μία το καλλιτεχνικό μανιφέστο του κινήματος, και από την άλλη το εφαλτήριο για μια τεράστια διεθνή καριέρα για τους Os Mutantes, τον Gilberto Gil και τον Caetano Veloso. Μέσα στα επόμενα χρόνια ο μουσικός τύπος, τόσο στην Βραζιλία, όσο και παγκόσμια, θα αντιμετωπίσει το Tropicalia :ou Panis et Circensis σαν έναν από τους πιο σημαντικούς δίσκους που βγήκαν ποτέ. Ταυτόχρονα, μουσικοί όπως οι David Byrne, Beck, Devendra Banhart και Arto Lindsay, θα δηλώνουν όπου σταθούν και όπου βρεθούν, ότι ο συγκεκριμένος δίσκος τους έχει επηρεάσει τα μάλα. Εμείς ανυπομονούμε να ακούσουμε, τουλάχιστον μερικά τραγούδια αυτού του δίσκου, παιγμένα ζωντανά, στην συναυλία των Os Mutantes,στις 24 Ιουνίου, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Ραντεβού εκεί!
Info:
Σύνδεσμοι:
Facebook – www.facebook.com/osmutantes/
https://facebook.com/events/s/modcla-presents-os-mutantes/6014292491970650/
Instagram – www.instagram.com/osmutantesbanda/
YouTube – www.music.youtube.com/channel/UCs2f3CbQaKctne90X5DUIkA
Χώρος:
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Ηρώων Πολυτεχνείου 32 & Βασ. Γεωργίου
Πειραιάς, 185 35
Τηλ: 210 4143310
